Noorwegen: Amerikaanse droom
Tussen 1836 en 1915 emigreerden meer dan 750.00 Noren naar Amerika. Daarmee was Noorwegen het Scandinavische land met de hoogste emigratiegraad. De eerste gedocumenteerde reis – met het zeilschip Restauration – van Stavanger naar New York was al in 1825. De aankomst was op 9 oktober van dat jaar en wordt nog steeds gevierd als Leiv Erikson Day in de Verenigde Staten.
De emigratie begon in plattelandsstreken, vooral in bergdorpjes bij de fjorden, maar geleidelijk aan breidde deze trek uit van vooral landbouwers naar bewoners van steden. In de eerste tientallen jaren waren het hoofdzakelijk families die emigreerden, waarbij de vader vaak vooruit reisde om tevoren huisvesting te regelen. De redenen voor deze volksverhuizing waren talrijk en complex: armoede, gevoelens van onderdrukking, overbevolking en economische regelingen. Ook speelden het avontuurlijke en de geruchten over goedkoop boerenland, burgerrechten en vrijheid van godsdienst een rol.
De meeste Noren vestigden zich in de Midwest staten: Minnesota, Wisconsin, Illinois, de Dakota’s en Iowa. Maar ook in staten als New York, Washington en California nam het aantal Noorse immigranten toe. Befaamd zijn de America letters: brieven waarmee emigranten contacten onderhielden met achtergebleven familie en vrienden. Daardoor waren tot in alle uithoeken van het land de Noren op de hoogte van het verre Amerika.
En nu het boekje. Een postzegelboekje met tien zegels ‘Emigratie naar Noord-Amerika 200 jaar’ verscheen op 12 juni. Het boekje bevat alleen de zegel voor post naar het buitenland buiten Europa (Verden 20g). De andere ook bij dit stukje afgebeelde zegel zit in een mini-velletje. Daarop staat een replica van het migrantenschip Restauration. Op de zegels in het boekje zien we de aankomst in New York, met op de achtergrond het Vrijheidsbeeld.
Het boekje is, zoals alle Noorse zegels tegenwoordig, gedrukt bij Joh. Enschedé Security Print. Noorwegen is – voor ons – een duur land. Ook de posttarieven zijn er hoog. De zegels in het boekje kosten momenteel 39 kronen (circa € 3.40). Het boekje kost nominaal dus al tienmaal 39 Noorse kronen. Bij aankoop via de Noorse post komen daar nog verzendkosten en inklaringskosten bij.
En Zweden dan?
Op bescheidener schaal was Zweden er overigens al veel eerder. In de lente van 1638 zeilden de Zweedse Kalmar Nyckel tesamen met de Fogel Grip de Delaware rivier op. De Fogel Grip was een in Nederland gebouwd zeilschip, later verkocht aan Zweden, en voer met een gedeeltelijk Nederlandse bemanning. De tocht werd geleid door Peter Minuit, de man die in 1625 het eiland Manhattan voor een prikje van de Indianen kocht voor de West-Indische Compagnie. Onder Minuit werd aan de Delaware rivier een fort gebouwd ter verdediging van het gebied Nieuw-Zweden. Vanaf dat moment werd Fort Christina een belangrijke handelsplaats, gerund door de Zweden.
In 1938 vond de viering van 300 jaar Zweden – Amerika plaats met onder meer een postzegeltentoonstelling in Philadelphia. Bij die gelegenheid verscheen een souvenirboekje met vier velletjes: ze bevatten alle vier dezelfde zegel in verschillende kleuren. Afgebeeld is Peter Minuit die met z’n Zweedse kolonisten door de Indianen welkom wordt geheten.