Actualiteitje december

Voor deze maand een aantal actualiteiten tegelijk. Het is een beetje van de hak op de tak, maar uiteindelijk kom ik wel waar ik wezen wil. Niet lang geleden was ik in het museum van de twintigste eeuw in Hoorn. Daar viel mijn oog op een oude typemachine (afb. 1) met een merknaam die wel erg past bij de pandemie waar de wereld van nu onder gebukt gaat.

Maar dit heeft nog weinig te maken met het perspectief van het verzamelgebied van waaruit ik nu schrijf. Wat ik zag in een ander door mij onlangs bezocht museum komt in de buurt van dat perspectief. In het weegschalenmuseum te Naarden vindt u diverse weegschalen die gebruikt werden in twintigste eeuwse Nederlandse postkantoren. Een voorbeeld van zo’n weegschaal ziet u hier afgebeeld (afb. 2).

Bij de weegschalen hangt ook een grote wandkaart van een postkantoor zoals dat er in de vorige eeuw moet hebben uitgezien (afb. 3). Toen ik dat zag, moest ik denken aan de situatie in Nederland van vandaag de dag.

Postkantoren zijn hier niet meer, wel post- of pakketpunten zoals afgebeeld, ondergebracht bij b.v. een winkel of een bouwmarkt (afb. 4). U ziet onder andere twee oranjekleurige automaten.  Eén voor het uitprinten van loketstroken (kan alleen door het personeel van de winkel gedaan worden) en één voor het uitprinten van labels in verband met retourpost (kan worden gedaan door de klant). De dienstverlening is voornamelijk toegespitst op het afgeven en innemen van pakketten en brieven.

In het buitenland zijn er nog wel postkantoren. Daar moet de bezoeker van zo’n kantoor steeds vaker van automaten gebruik maken. Men is dan in een postkantoor van de 21^ste eeuw.

Op de site van Ateeme (een kwartaalblad over automaatstroken) las ik over dergelijke postkantoren in Finland. In het Finse kantoor kan de bezoeker voor het frankeren van een brief een loketstrook (alleen geldig op het moment van het frankeren van de brief of een pakket) kopen uit een zelfbedieningsautomaat. Men krijgt dan een witte strook beprint met zwarte letters. Het doet denken aan de Nederlandse loketstroken waar ook geen afbeeldingen op staan.

Elders, in andere landen, in postkantoren die eveneens met automaten zijn uitgerust, kan men wel stroken met afbeeldingen kopen. Het gaat dan om automaatstroken.

Mooie kersttaferelen bijvoorbeeld staan afgebeeld op de automaatstroken (afb. 6) die te koop zijn uit de postzegelautomaten in postkantoren op het Isle of Man, onderdeel van Groot Brittannië.  De hier afgebeelde automaatstroken laten het kerstverhaal zien zoals dit geschilderd werd door negentiende eeuwse Britse kunstenaars.  Door het gebruik van verschillende automaten zijn er varianten in de print op de automaatstroken. In het komende Postaumaatbulletin zal ik daar over uitweiden.

Tot slot enkele actuele automaatstroken die uitgegeven worden door de postadministratie van kanaaleiland Guernsey en die van Gibraltar. Voor de kerststroken uit de automaat zijn al bestaande uitgiftes gebruikt om daarop de speciale kerstprint weer te geven. De postadministratie van Guernsey wenst u een veilig kerstfeest toe, weergegeven op de botenreeks (onder andere afb. 7) die op 12 februari 2020 werd uitgegeven. Deze stroken zijn alleen in december (via de site van Guernsey Post) te koop.

Gibraltar Post grijpt voor de speciale kerst-automaatstrook terug op een strook die op 16-11-2015 werd uitgegeven. De extra print is hier ‘Christmas 2020’ (afb. 8). De kerstwens staat onder de boom. Een ‘merry christmas’ wordt u op deze manier door Gibraltar Post toegewenst.

Ook van deze uitgifte is  een variant verschenen. Boven de print ‘merry christmas’ staat geprint ‘Philatelic HQ’. Helaas heb ik ook van deze variant nu geen afbeelding. Die komt in het komende Postaumaatbulletin.